Τα 10 χρυσά βήματα για την Επιστήμη "Εαυτός"

1. Αυτοεπίγνωση
2. Προσωπική λήψη αποφάσεων
3. Χειρισμός συναισθημάτων
4. Έλεγχος άγχους
5. Ενσυναίσθηση
6. Επικοινωνία
7. Ρήξη της αυτοαπομόνωσης
8. Ενόραση
9. Αυτοαποδοχή
10. Προσωπική υπευθυνότητα

ΑΥΤΟ-ΕΠΙΓΝΩΣΗ

Στους δρόμους, στα λεωφορεία, στα αεροπλάνα, στο αυτοκίνητο, στο σχολείο, στο θέατρο, στην καθημερινή μας ζωή, παρατηρούμε τους ανθρώπους και πολλές φορές θα λέγαμε ότι κατανοούμε εύκολα και την ψυχική τους κατάσταση. Σαν θεατές του κόσμου.

Στην μαθητεία της αυτοεπίγνωσης μας σαν θεατές παρατηρούμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε, το πως αισθανόμαστε ή το πως αντιδρούμε, προσπαθώντας να ακριβολογούμε, ώστε να ονοματίζουμε πιστά καθετί που νιώθει η καρδιά μας.

Ας πούμε. Άλλο πράγμα σημαίνει νευριάζω, άλλο θυμώνω, άλλο οργίζομαι. Άλλο χαίρομαι, άλλο ικανοποιούμαι, άλλο απολαμβάνω.

Εξασκούμε, λοιπόν, τον εαυτό μας στο να κατανοεί την σχέση μεταξύ του συναισθήματος, της σκέψης και της αντίδρασης του.

Θα μπορούσαμε επίσης να «ρωτήσουμε» τον εαυτό μας, ακούγοντάς τον προσεκτικά.

Πώς αισθάνομαι όταν βλέπω τον εαυτό μου π.χ. αναγκασμένο, θυμωμένο, αναγνωρισμένο, κολακευμένο, προσβεβλημένο και πώς άραγε αντιδρώ;

Οι απαντήσεις είναι τα πρώτα στοιχεία της γνωριμίας μας με τον εαυτό μας.

Τον γνωστό μας άγνωστο…

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

Η γιαγιά μου πάντοτε έλεγε αυτός που χάνει την ευθύνη του, κόρη μου, έχει χάσει και την ταυτότητα του.

Το δεύτερο βήμα της επιστήμης του εαυτού μετά την αυτο-επίγνωση (αυτοπαρατήρηση και αυτογνωσία) που είπαμε είναι η συνειδητή λήψη αποφάσεων που αφορούν στον έλεγχο των πράξεων μας και των συνεπειών τους.

Η ευθύνη του εαυτού μου με βοηθά πάντα στις επιλογές, τις προσωπικές μου αποφάσεις, στο «ξεχώρισμά» μου αν το συναίσθημα ή η λογική σκέψη κυβερνούν την όποια απόφασή μου όσον αφορά, για παράδειγμα, στο σεξ ή στα ναρκωτικά.

Είναι σαν να αναρωτιέται κανείς «όταν έκανα την ..τάδε πράξη ή όταν πήρα την τάδε απόφαση....ήξερα;...σκέφτηκα;.....ένιωθα;».

Μ’ αυτόν τον τρόπο έχω την γνωριμία με τον εαυτό για το πώς αποφασίζει, πώς πράττει... ξέροντας – σκεπτόμενα - νιώθοντας;

Πάντα ο εαυτός μας όταν τον ρωτάμε κατά μόνας μαρτυρά την αλήθεια του και αυτή η αλήθεια μας χρησιμεύει για να περάσουμε το ποτάμι, που καμιά φορά μας χωρίζει από την γνωριμία μας μαζί του και μας εμποδίζει να αγαπιόμαστε.

Άνθρωπος που δεν αγαπιέται με τον εαυτό του, δυσκολεύεται σε κάθε αγάπη…

ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ

Θα παίξω ένα παιχνίδι με τον εαυτό μου και θα γελάσουμε μαζί.

Θα τον παρακολουθήσω όταν απογοητεύομαι για κάτι ή όταν ματαιώνεται κάτι που προσδοκώ, για να συλλάβω κρυμμένα μηνύματα.

Ο εαυτός μας πολύ συχνά, σαν μικρό παιδί, μας δίνει εντυπώσεις και ένα συναίσθημα, όπως απογοήτευσης, απόγνωσης, απόρριψης, θυμού ή πικρίας, που ίσως να μαρτυρά κάτι άλλο κρυμμένο πίσω του.

Είναι χρέος μου λοιπόν, στην ειλικρινή μου γνωριμία μαζί του, να κοιτώ πάντα πίσω από το τι πρωτοεκφράζει κάθε συναίσθημα .

Οφείλω δηλαδή να τον ρωτώ ,τι κατάλαβα να κρύβεται πίσω από την θλίψη, τον θυμό, την ευχαρίστησή μου.

Έτσι, θα μάθω από αυτόν αλλά και μαζί του πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα όσον αφορά στον χαρακτήρα και στις ιδιαιτερότητές μου.

ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΑΓΧΟΥΣ

Ο καθένας μας είναι διαφορετικός. Σε άλλον αρέσει να κάνει περιπάτους στην φύση, σε κάποιον άλλον να ακούει μουσική ξαπλωμένος στον καναπέ του. Άλλοι πάλι προτιμούν να τρέξουν ή να γυμναστούν.

Πάντα όμως και για όλους υπάρχει κάτι ιδιαίτερα ευχάριστο και επιθυμητό, που μας προσφέρει εκτόνωση ή χαλάρωση κατά το ζητούμενο της ψυχής μας.

Για να μειώσω λοιπόν τα επίπεδα της καθημερινής δηλητηρίασης της ψυχικής μου κατάστασης, είναι σημαντικό να μάθω να ελέγχω το άγχος μου.

Πάνω σε αυτή τη λογική της ανάληψης μαθητείας ,θα μάθω στον εαυτό μου να εξασκείται με τον τρόπο που μου ταιριάζει στο να ελέγχω τις φαντασιώσεις και τον κατακλυσμό των σκέψεων μου. Βρίσκω, δηλαδή, έναν προσωπικό τρόπο χαλάρωσης.

Ας αναρωτηθούμε λοιπόν, τι τρόπο έχουμε βρει ώστε να αδειάζει για λίγο ο νους και το σώμα μας από «το κυνήγι της ύπαρξης μας». Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε αφιερώνοντας τους κάποιες στιγμές απόλαυσης της υγείας ,της ειρήνης, της ευγνωμοσύνης στην ίδια μας την ζωή.

Ας αφήσουμε έστω για λίγο την αναπνοή μας να γίνει βαθιά και αργή.

Με το άγχος ο άνθρωπος ξέχασε και να αναπνέει.

Ας το θυμηθούμε καλά, έστω και για λίγο.

ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ

Ενσυναίσθηση  είναι η δυνατότητα κάποιου να μπαίνει στην θέση του άλλου. Ένα από τα ανθρώπινα «τάλαντα» που έφερε ο άνθρωπος από την αρχή του.

Μερικές φορές παρατηρούμε μικρά παιδιά που παίζουν. Όταν κάποιο χτυπήσει και αρχίσει να κλαίει, υπάρχουν ορισμένα που θα γυρίσουν να το κοιτάξουν, άλλα που θα τρέξουν κοντά του και άλλα που θα κλάψουν μαζί του χωρίς να ξέρουν γιατί, μόνο από το κλάμα του.

Κάτι ανάλογο, δυσκολότερα και πιο σπάνια βέβαια, συμβαίνει ανάμεσα στους ενήλικες.

Η ενσυναίσθηση είναι μια δυνατότητα που μας βοηθά, όταν διατηρείται εντός μας. Μας βοηθά να κατανοήσουμε ή και να νιώσουμε τα συναισθήματα και τις έγνοιες των άλλων (και του εαυτού μας).

Μας βοηθά να αποδεχτούμε το διαφορετικό και μας ωριμάζει στην ιδέα της μοναδικότητας , ακόμα και στην αποδοχή μιας δικής μας ιδιαιτερότητας.

Μπορούμε να καταλάβουμε το πώς και το γιατί μιας αντίδρασης.

Να σεβαστούμε το πρόβλημα του άλλου.Βασικό βήμα στην γνωριμία μου με τον εαυτό μου, την κατανόηση του και την αποδοχή του με ενσυναίσθηση. Θα τον γνωρίσω με (ειλικρινή)διάθεση να καταλάβω.

Αν το κάνω μαζί του, όπως όταν ήμουν παιδί ,ακούγοντας τους φόβους και την κραυγή του, σίγουρα η συμπόρευση μας θα είναι αρμονική.

Άλλωστε τα τάλαντα δόθηκαν απ’ αρχής σε όλους, γι’ αυτήν την αγάπη… 

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Μια καλή επικοινωνία με τον εαυτό μου, όπως και με τους άλλους, έχει τις προϋποθέσεις της.

Για αρχή, θα τοποθετούσα την ακριβή έκφραση των συναισθημάτων μου. Η πληθώρα των λέξεων και οι πάμπολλες αποχρώσεις της ελληνικής γλώσσας μπορούν άνετα να εξασφαλίσουν αποτελεσματική ακρίβεια στην απόδοση ενός συναισθήματος, μικρότερης ή μεγαλύτερης έντασης.

Ας πούμε συμπαθώ ή ενδιαφέρομαι ή αγαπώ ή λατρεύω!

Από περιγραφή λοιπόν δεν πάσχουμε.

Μια δεύτερη προϋπόθεση καλής επικοινωνίας θα λέγαμε πως είναι και η ικανότητα υποβολής εύστοχων ερωτήσεων στον κατάλληλο χρόνο.

Μια τρίτη, η διάκριση μεταξύ λεγομένων και πράξεων. Παρατηρώντας τις προσωπικές αντιδράσεις και κρίσεις μας, μαθαίνουμε αφάνταστα πολλά για τη θέση και τη στάση του εαυτού μας, τις αρχές του και την επίγνωση του.

Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε τον εαυτό μας μέσα από τις συνευρέσεις μας με άλλους ανθρώπους. Να συστηνόμαστε στον εαυτό μας και να αποδεχόμαστε τους άλλους με ευγνώμονα διάθεση που μας βοηθούν, ίσως με διαφορετικές θέσεις από τη δική μας, στη γνωριμία μας με τον εντός μας εαυτό.

Πολλές φορές οι αντιθέσεις μας με τους ανθρώπους ή οι διαφορές μας σε αυτό ακριβώς βοηθούν. Να μας γνωρίσουν την προσωπική μας θέση. Και γίνεται υπέροχα διακριτικά, γιατί γίνεται μέσα μας.

Μπορούμε λοιπόν να απολαύσουμε τις συναναστροφές μας, αποστέλλοντας θετικά μηνύματα, όπως αυτό, χωρίς κατηγορίες.

Τίποτα δεν πάει χαμένο, που λέει και το τραγούδι, εμείς από όλους μαθαίνουμε τον γνωστό άγνωστο εαυτό μας... 

ΡΗΞΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΑΠΟΜΟΝΩΣΗΣ

«Είναι όμορφη η διαφορετικότητα και η δική μου.

Υπέροχα και τα ταλέντα των ανθρώπων όταν τα μοιράζονται.

Θεωρώ απαραίτητη την εκτίμηση της ανοικτής έκφρασηςτων συναισθημάτων των άλλων και πιστεύω  ότι μπορεί να υπάρχει εμπιστοσύνη στις ανθρώπινες σχέσεις».

Αυτό είναι το παράθυρο που έχει ανάγκη κάθε ψυχή. Και αυτό το παράθυρο ανοίγω στον εαυτό μου κάθε φορά που ανακαλύπτω ότι κρύβεται στο καβούκι του.

Έτσι μπαίνει ο ήλιος στα σπίτια, έτσι και στην ψυχή!

Άλλωστε όλοι μοιάζουμε με εργαλεία που η μεταξύ τους χρήση έχει νόημα και συνοχή, αιτία, εξέλιξη, χαρά, μαθητεία.

Αυτό που πρέπει ίσως να προσέχω είναι το πότε είναι ασφαλές να μιλώ για μένα και τα προσωπικά μου συναισθήματα.

Κατά τα άλλα είναι αφάνταστα όμορφος ο περίπατος στον κόσμο.

ΕΝΟΡΑΣΗ

Η ενόραση «στην επιστήμη του εαυτού» είναι η πληροφόρηση μας για το «ιδανικό», δηλαδή, το πρότυπο μας στην συναισθηματική μας ζωή.

Είναι, θα λέγαμε, η ανακάλυψη πρότυπων στη ζωή και τη δράση μας. Ακόμα και η αναγνώριση πρότυπων σε άλλους ανθρώπους.

Τα ιδανικά μας,τα δικά μου ,του καθενός μα, η λειτουργία τους στην προσωπική μας εξέλιξη, η προσέγγισή μας σ’ αυτά, η αναγνωρισιμότητά τους στον εαυτό μας.

Τις ιδέες, τις θέσεις του, τις πεποιθήσεις, τη στάση, την πράξη , τις δράσεις και τις αντιδράσεις του.

Είναι μια υπέροχη αποκάλυψη του ιδανικού μας.

Καιρός να κοιτάξουμε βαθιά στα μάτια τον εαυτό μας και να αναρωτηθούμε μαζί. Ποιο είναι το δικό μου ιδανικό;

Ποιο ιδανικό προτυπώθηκε πάνω μας, με την δική μας άδεια και επιθυμία, κάποτε να το φτάσουμε;

Σπουδαία λειτουργία η ενόραση!

ΑΥΤΟΑΠΟΔΟΧΗ

Το προτελευταίο βήμα στην επιστήμη του εαυτού λέγεται αυτοαποδοχή.

Και τι  άλλο μπορεί να σημαίνει από το κυριολεκτούμενο! 

Το να νιώθει κανείς περήφανος βλέποντας τον εαυτό του μέσα από ένα θετικό πρίσμα.

Να αναγνωρίζει τα δυνατά του σημεία και τα αδύνατα.

Να είναι σε θέση να αστειεύεται με τον εαυτό του.

Θα ήταν χρήσιμο να αναρωτηθεί κάποιος  που σπουδάζει την «επιστήμη» αυτή, «Σαν θεατής πώς σε περιγράφεις;»

Ας ακούσουμε την απάντηση.

Ίσως καταλήξουμε με θαυμασμό από τη γνωριμία, τελικά γνωρίζοντας τον εαυτό μας! 

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ

Η ευθύνη μας είναι η ταυτότητα μας.

Η αναγνώριση των συνεπειών μετά από κάθε πράξη και απόφαση μου.

Αυτή η διαδικασία μου φανερώνει το πώς αισθάνομαι, σκέφτομαι και μου κάνει γνωστές τις διαθέσεις μου.

Η διαδικασία μου, η εσωτερική, γίνεται με αποδοχή των όποιων συναισθημάτων και διαθέσεων μου.

Είναι επίσης σημαντικό και δείκτης υπευθυνότητας το ότι ολοκληρώνω τις εργασίες που αναλαμβάνω χωρίς να αφήνω εκκρεμότητες.

Οι ερωτήσεις που μπορώ να θέσω στον εαυτό μου θα μπορούσαν να είναι οι εξής:

Εγώ που φταίω;

Ήμουν έτοιμη γι’ αυτές τις συνέπειες;

Τελείωσα τη δουλειά μου;

Υπάρχει άραγε το συναίσθημα μέσα μου της χαράς; Άλλαξε κάτι; Κι αν όχι, τι θα μπορούσα να αλλάξω; 

Ο εαυτός μας και εμείς.

Ρούλα Κυράστα