Υπάρχει ένα απροσδόκητο σημάδι που αποτελεί οιωνό του Αλτσχάιμερ

Θυμάστε μια σκηνή από την ταινία «Still Alice» όπου η Julianne Moore κάνει τζόκινγκ και νιώθει πως έχει χαθεί σε μια γνωστή σε εκείνη περιοχή; 
Η απώλεια των δεξιοτήτων προσανατολισμού ή το να χάνεται κανείς ακόμα και αν βρίσκεται σε ένα οικείο περιβάλλον, μπορεί να αποτελεί ένδειξη πως το Αλτσχάιμερ ίσως τους επισκεφθεί στο μέλλον.    

Σε αυτό το συμπέρασμα οδηγήθηκε μια πολυετής έρευνα επιστημόνων που αποπειράθηκαν να αποκαλύψουν πώς η άνοια επηρεάζει πρώτα τον εγκέφαλο.   Το Πρόγραμμα Prevent, με έδρα στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου αποσκοπεί στην ανίχνευση σημείων της νόσου Αλτσχάιμερ στους ανθρώπους ενώ είναι ακόμα σχετικά νέοι. Συνήθως, η ασθένεια δεν εμφανίζει τα συμπτώματά της μέχρι κάποιος να φτάσει στα 60, οπότε έχει ήδη γίνει σημαντική βλάβη στον εγκέφαλο.   

«Το Αλτσχάιμερ θεωρείται μια ασθένεια της μνήμης, αλλά τώρα πιστεύουμε ότι η δυσκολία που οι άνθρωποι έχουν πραγματικά - τουλάχιστον για πρώτη φορά - δεν έχει να κάνει με φθίνουσες αναμνήσεις αλλά με τη φθίνουσα ικανότητα τους να απεικονίζουν την τοποθεσία αντικειμένων ή του εαυτού τους», δήλωσε η Karen Ritchie, μέλος της ομάδας ερευνητών. «Οι άνθρωποι χάνουν την ικανότητά τους να προσανατολιστούν σωστά και να προσδιορίζουν τη θέση τους», πρόσθεσε.   

Αναφερόμενη στην προαναφερθείσα ταινία, η Ritchie δηλώνει  «Η πρωταγωνίστρια υποψιάζεται ότι έχει Αλτσχάιμερ όταν ενώ τρέχει, χάνεται, σε περιοχή που όμως της είναι γνωστή, Αυτή η πρόωρη σκηνή το καταγράφει τέλεια». Η έρευνα περιλαμβάνει τη μελέτη δύο ομάδων. Το πρώτο αποτελείται από άτομα ηλικίας 41 έως 59 ετών με στενούς συγγενείς που έχουν αναπτύξει την ασθένεια και θεωρούνται ότι βρίσκονται σε σχετικά υψηλό κίνδυνο. Το δεύτερο αποτελείται από άτομα των οποίων η ζωή δεν έχει επηρεαστεί από τη νόσο.   
Ένα από τα πρώτα ευρήματα, που περιγράφονται σε ένα έγγραφο που δημοσιεύεται στο περιοδικό Alzheimer's and Demence, δείχνει ότι εκείνοι που βρισκόταν σε υψηλότερο κίνδυνο είχαν χαμηλή επίδοση σε δοκιμές που μέτρησαν την ικανότητα να εντοπίζουν και να προσδιορίζουν σωστά τη θέση τους. Τείνουν επίσης να έχουν έναν μικρό ιππόκαμπο, μια περιοχή του εγκεφάλου που εμπλέκεται στην δυνατότητα «πλοήγησης».   

Ο Cate Latto, που προσφέρθηκε εθελοντικά να συμμετάσχει, θεωρεί ότι η απώλεια της ικανότητας αυτής αντικατοπτρίζει ένα σημαντικό σύμπτωμα της νόσου. «Η μητέρα μου ανέπτυξε την ασθένεια στα τέλη της ζωής της, αλλά ακόμα και όταν ήταν σχετικά μικρή, δεν μπορούσε ποτέ να θυμηθεί πού έβαζε τα κλειδιά του αυτοκινήτου της ή πού άφησε το αυτοκίνητό της. Ως παιδιά, περάσαμε τη ζωή μας  μέσα σε χώρους στάθμευσης προσπαθώντας να βρούμε εκεί που είχε αφήσει το αυτοκίνητο», δηλώνει.   

Παραμένει να φανεί πόσο αποτελεσματικές είναι οι δοκιμές που υποδεικνύουν κάτι τέτοιο ως προς το ποιος μελλοντικά θα αναπτύξει Αλτσχάιμερ. Θα δημιουργούσε επίσης δεοντολογικά ζητήματα: Εάν δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία για το Αλτσχάιμερ, γιατί να εντοπιστούν αυτοί που βρίσκονται σε κίνδυνο στη μέση ηλικία; Τι θα μπορούσε να κερδίσει κανείς από αυτό;   Υπάρχουν αρκετές απαντήσεις, λένε οι επιστήμονες. Τα φάρμακα που είναι σήμερα αναποτελεσματικά μπορεί να αποδειχθούν πολύ πιο ισχυρά εάν δοθούν κατά τα αρχικά στάδια της ασθένειας. Επιπλέον, είναι πλέον γνωστό ότι η τακτική άσκηση, η υγιεινή διατροφή και η διακοπή του καπνίσματος - που βελτιώνει την καρδιαγγειακή υγεία - μπορούν επίσης να βοηθήσουν. «Υπάρχουν αλλαγές στον τρόπο ζωής που μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου της νόσου», δήλωσε ο Ritchie.