Γκίκας, Craxton, Leigh Fermor: Η γοητεία της ζωής στην Ελλάδα

«Η γοητεία της ζωής στην Ελλάδα» μέσα από το έργο τριών μεγάλων δημιουργών παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κυπριακό κοινό από τη Λεβέντειο Πινακοθήκη.

Είναι μια συναρπαστική ανασκόπηση της ζωής και του έργου τριών σημαντικών προσωπικοτήτων της τέχνης και των γραμμάτων του 20ού αιώνα. Πρόκειται για τους ζωγράφους Νίκο Χατζηκυριάκου-Γκίκα και John Craxton, καθώς επίσης το συγγραφέα Patrick Leigh Fermor.

O Έλληνας Γκίκας με τους δύο Βρετανούς Graxton και Fermor συναντήθηκαν στην Αγγλία, στα μέσα της δεκαετίας του ‘40. Έμελλε να συνδεθούν με μια φιλία που κράτησε μέχρι το τέλος της ζωής τους. Μεγάλο ρόλο στην σύνδεσή τους έπαιξε η κοινή αγάπη που μοιράζονταν για την Ελλάδα και τον ελληνικό κόσμο, αφού ο Γκίκας τους γνώρισε την Ελλάδα και μοιράστηκε μαζί τους τη γοητεία της ζωής του τόπου του. Η έκθεση διερευνά τη φιλία που τους ένωσε για σχεδόν μισό αιώνα. 

Μέσα από τα κείμενα του Patrick Leigh Fermor και το ζωγραφικό έργο του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα και του John Craxton αντανακλώνται οι μαγευτικές εξερευνήσεις τους και η γοητεία που ασκούσε πάνω τους η ελληνική Φύση κατά τη διάρκεια της διαμονής τους στην Ελλάδα. Καταδεικνύεται η αγάπη τους για την Ελλάδα -την ιστορία, τον μύθο, την ύπαιθρο και τον ελληνικό τρόπο ζωής. 

Γράφει ο Fermor: «Το καθετί στην Ελλάδα σε απορροφά και σε ανταμείβει».

Η έκθεση ακολουθεί μια χρονολογική διαδρομή και διαρθρώνεται θεματικά με άξονα τους τόπους όπου έζησαν, εμπνεύστηκαν και δημιούργησαν οι τρείς φίλοι- την Ύδρα, την Καρδαμύλη, την Κρήτη και την Κέρκυρα.

Ύδρα
Ο Γκίκας τους φιλοξένησε πολλές φορές στο πατρικό αρχοντικό του στην Ύδρα και εμπνεύστηκαν από το βραχώδες τοπίο και τη Θέα στον Σαρωνικό. 

Γράφει ο Fermor: «Το σπίτι του Γκίκα βρίσκεται πάνω και πέρα από τη χώρα στο τέρμα μιας ανηφορικής διαδρομής με ζώο ή με τα πόδια {…}. Ένας αυχένας από βράχια στα ανατολικά, καλυμμένος με άσπρα σπίτια που ρέουν προς τα κάτω για να γεμίσουν μια χαράδρα που βυθίζεται στην ακτή. {…} είναι μια πηγή ευτυχίας».

Για τον Γκίκα η Ύδρα ήταν το σπίτι των παιδικών του χρόνων και αργότερα το καταφύγιό του, ο τόπος έμπνευσης του. Για τον Graxton, ένας τόπος δημιουργίας.

Η καταστροφή του σπιτιού από πυρκαγιά το 1961 οριοθετεί το τέλος μιας εποχής για τους τρείς φίλους. Ίσως όπως έγραψε ο Graxton στον Γκίκα, «ήταν σημάδι από τους Θεούς πως προχωράμε σε άλλα μέρη»…

Καρδαμύλη
Στη Καρδαμύλη το 1967 ο Fermor μαζί με τη γυναίκα του την Joan έφτιαξαν το δικό τους σπίτι, ένα όνειρο ζωής, ένας μαγευτικός παράδεισος καμωμένος από τους ίδιους. Συχνοί φιλοξενούμενοι ήταν ο Γκίκας με την γυναίκα του, τη Barbara, και ο Graxton. Γοητευμένοι από τη φύση της Καρδαμύλης ζωγραφίζουν τοπία της περιοχής.

Εκεί ο Fermor θα αφοσιωθεί στη συγγραφή και μαζί με τη Joan θα ζήσουν πάνω από σαράντα χρόνια μέχρι το τέλος της ζωής τους.

Κρήτη
Ο παράδεισος για τον Graxton ήταν η Κρήτη. Ο τόπος και οι άνθρωποι τον γοήτευσαν τόσο που αποφάσισε να ζήσει στα Χανιά-«στην αγαπημένη μου πόλη το αγαπημένο μου νησί». Το σπίτι πάνω από το βενετσιάνικο λιμάνι έγινε ο κύριος τόπος εργασίας του. Εμπνεύστηκε και ζωγράφισε τους πιο γνωστούς πίνακές του, με χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες, σκηνές από την καθημερινή ζωή, καθώς και τοπία της Κρήτης. 

Την Κρήτη αγάπησε και ο Fermor καθώς γράφει: «Πουθενά σ’ όλη την Ελλάδα δεν φανερώνεται τόσο ξεκάθαρα η λεβεντιά. Τούτη η ιδιότητα κλείνει μέσα της μια σειρά από χαρακτηριστικά: νιάτα, υγεία, σφρίγος, κέφι, χιούμορ, γρήγορο νου και γρήγορη δράση, επιδεξιότητα στα όπλα, το χάρισμα ν’ αρέσεις στα κορίτσια, αγάπη για το τραγούδι και το πιοτό, γενναιοφροσύνη, ικανότητα να αυτοσχεδιάζεις μαντινάδες … και να πετάς σαν πουλί στους γρήγορους και παράφορους χορούς…».

Ο Γκίκας στην Κρήτη φιλοτέχνησε σχέδια και πίνακες με θέμα τους κρητικούς κήπους.

Κέρκυρα 
Ένα παλιό ελαιοτριβείο στις Σινιές της Κέρκυρας μεταμορφώθηκε από τουν Γκίκα σε έναν μικρό, ειδυλλιακό παράδεισο, με εσωτερικές και εξωτερικές αυλές, με κρήνες και σκεπαστές βεράντες, μέσα σε κυπαρίσσια και ελιές. Τη δεκαετία του 70 αποτέλεσε τον νέο τόπο συνάντησης και δημιουργίας για τους τρείς φίλους. Ήταν σύμφωνα με τον Fermor: «Ένα καταφύγιο μοναδικής ατμόσφαιρας και γοητείας».

Η έκθεση περιλαμβάνει πίνακες, φωτογραφίες αποσπάσματα από κείμενα, επιστολές χειρόγραφα και εκδόσεις, καθώς και προσωπικά αντικείμενα των τριών δημιουργών, όπως: φωτογραφική μηχανή, γραφομηχανή, κιάλια. Επιτυγχάνεται μια γοητευτική  επισκόπηση, τόσο της προσωπικότητας και του αλληλένδετου έργου τους, όσο και των μαγικών όψεων που είχε η Ελλάδα κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Αναδεικνύονται οι  μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις, καθώς και η αφοσίωσή τους στη χαρά της ζωής.

Πληροφορίες:
Την έκθεση φιλοξενεί η Λεβέντειος Πινακοθήκη και θα διαρκέσει έως και το τέλος Μαΐου.

Για περισσότερες πληροφορίες, το κοινό μπορεί να επικοινωνεί στο τηλέφωνο 22668838 και στο info@leventisgallery.org.

Κυριακή Παπαλεοντίου Δημητρίου